Đầy tháng bé trai cúng chè trôi nước được không? Cúng chè gì trong tiệc đầy tháng để đem lại sự may mắn, tài lộc? Tiệc đầy tháng bé trai có khác so với bé gái?
Mỗi vùng miền lại có phong tục tập quán riêng cũng như cách chuẩn bị tiệc đầy tháng riêng. Đầy tháng bé trai cúng chè trôi nước được không? Tiệc đầy tháng dành cho bé trai có sự khác biệt nào so với tiệc của bé gái không? Những thắc mắc này sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.
Tìm hiểu thêm:
- Tất tần tật về lễ cúng khai trương
- Bàn cúng đầy tháng bé trai đặt ở đâu?
Nguồn gốc của việc cúng đầy tháng cho bé
Tiệc đầy tháng chính là ngày bé tròn 1 tháng sau khi đứa trẻ được sinh ra đời. Đây được coi là 1 trong những sự kiện quan trọng nhất trong cuộc đời của em bé. Trong thời gian này bé sẽ chưa được đặt tên bởi vì điều cấm kị, sợ điều không may đến với trẻ. Nguyên nhân là bởi sau khi mới sinh, trẻ chưa có sức đề kháng tốt và dễ chết yểu. Chính vì thế, mà tiệc đầy tháng rất quan trọng.
Theo quan niệm ông cha ta, cúng tiệc đầy tháng hay còn gọi là cúng Mụ, cúng đầy cữ. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình thông báo sự xuất hiện của thành viên mới; và bày tỏ sự biết ơn các bà Mụ và Đức Ông. Trong tiềm thức văn hóa dân gian, mỗi đứa trẻ được sinh ra là nhờ bàn tay của Đại Tiên (Bà chúa Đầu thai); hay cụ thể là 12 Tiên Nương (12 bà Mụ) tạo thành. 12 vị tiên này sẽ đảm nhiệm nhào nặn từng bộ phận trên người đứa trẻ từ tay, chân, mắt, mũi,…
Do đó, tiệc đầy tháng là dịp gia đình bày tỏ biết ơn 12 Bà Mụ và 3 Đức Ông đã có ơn nhào nặn, che chở cho đứa bé đến với thế giới này. Đồng thời, gia đình cầu mong các vị thần linh tiếp tục ban phước đến cho bé. Cúng đầy cữ ( khi trẻ được 3 ngày tuổi), đầy tháng (khi trẻ 1 tháng tuổi); hay thôi nôi (khi trẻ 1 năm tuổi) đều có ý nghĩa tương tự này.
Đầy tháng bé trai cúng chè trôi nước được không?
Như đã nói ở trên, tiệc đầy tháng ở các vùng miền khác nhau sẽ có sự khác biệt. Đầy tháng bé trai cúng chè trôi nước được không? Trước hết chúng ta cần tìm hiểu, tiệc đầy tháng cần dâng lên vật nào?
Bởi vì theo tín ngưỡng dân gian, 12 Bà Mụ và 3 Đức Ông đã che chở và đem đứa bé đến với thế giời này. Chính vì thế, lễ vật dâng cúng đầy tháng luôn cần có 12 chén chè nhỏ và 3 tô chè lớn.
Xôi chè là lễ vật dâng cúng không thể thiếu; dù là trong cúng đầy tháng hay bất kỳ dịp chạp đình giỗ hậu của người Việt. Trong đó, xôi gấc thường được lựa chọn để dâng cúng nhiều nhất ở cúng đầy tháng. Màu đỏ luôn được coi là biểu tượng của sự may mắn, thể hiện mong ước chúc em bé may mắn trong cuộc sống.
Tiếp theo là chè để dâng cúng đầy tháng. Đầy tháng bé trai cúng chè trôi nước được không? Câu trả lời sẽ là không. Nguyên nhân là trong tiệc đầy tháng bé trai, người ta sẽ chuẩn bị chè đậu đỏ và đậu trắng, còn chè trôi nước là dành cho bé gái.
Mỗi lễ vật dâng cúng đều mang 1 ý nghĩa khác nhau. Đậu trong “đậu đỏ, đậu trắng” mang ý nghĩa đỗ đạt, thi đậu. Trong quan niệm thời xưa, người con trai luôn gắn với sự nghiệp học hành, thi đỗ trạng nguyên. Chính vì thế, dâng cúng 2 loại chè này, gia chủ muốn gửi gắm lời cầu chúc bé trai học hành giỏi giang.
Chè trôi nước dành cho tiệc đầy tháng bé gái lại mang tầng ý nghĩa khác. Trôi nước không chỉ ám chỉ sự thuần buồm xuôi gió, trôi chảy như dòng nước; mà còn nhấn mạnh nét trong trắng của người con gái. Gia chủ dâng cúng chè trôi nước để cầu mong tương lai sau này của bé gái sẽ trôi chảy, êm đềm.
Sự khác biệt tiệc đầy tháng giữa các vùng miền
Ngoài những nguyên tắc cúng, dâng lễ vật cơ bản; vì văn hóa 3 miền Bắc – Trung – Nam sẽ khác nhau trong chuẩn bị cúng đầy tháng.
Khác nhau trong việc chuẩn bị lễ mặn để cúng
- Xôi và chè dâng cúng:
Xôi gấc, chè không bắt buộc cần phải có. Hai vật này có thể thay đổi phù hợp theo mùa, theo vùng miền, thậm chí là theo từng gia đình. Ở miền Nam, người ta sẽ thường dâng cúng xôi gấc và chè đậu trắng cốt dừa trong cúng đầy tháng cho bé trai . Ở miền Bắc, hai lễ vật này sẽ được thay bằng chè hoa cau thơm mát, thanh nhẹ. Trong khí đó, người miền Trung sẽ lựa chọn xôi đậu xanh/ xôi gấc và chè đậu xanh dâng cúng. Có thể thấy, miền Nam và miền Trung có nét khá tương đồng trong chọn lễ vật dâng cúng đầy tháng.
- Bộ tam sên:
Đối với một số gia đình có điều kiện kinh tế khác; họ sẽ lựa chọn thêm bộ tam sên vào mâm cúng. Ở miền Bắc, họ sẽ luộc chín toàn bộ tam sên rồi bày đặt lên mâm cúng. Trái lại, người miền Trung và miền Nam sẽ để sống và dâng lên. Không chỉ có sự khác nhau vùng miền, có một số địa phương sẽ lựa chọn tam sên theo vía con trai; số khác lại không. Có nơi dâng tam sên là 7 con mỗi loại; trong khi đó có nơi cúng mỗi loại tận 12 con như 12 con ốc, 12 con cua….
- Đồ cúng mặn:
Những món ăn mặn được dâng cúng sẽ được lựa chọn khác nhau tùy vào từng gia đình. Tuy nhiên trong đó có món gà luộc là phổ biến nhất; trong mọi mâm lễ cúng của người dân Việt Nam. Ở miền Nam, lễ mặn sẽ được dâng gà hoặc vịt luộc nguyên con. Lễ mặn ở miền Bắc thì chỉ dâng gà luộc và bắt buộc phải là gà trống. Ngược lại, người miền Trung không quá cầu kỳ gà mái hay gà trống; chỉ cần dâng đĩa gà luộc nguyên con trong cúng đầy tháng.
Sự khác nhau về chọn thêm lễ vật dâng cúng
Ngoài sự giống nhau về một số lễ vật cúng cơ bản như nhang hương, đèn, gạo, muối, hoa tươi… Mỗi vùng miền còn có sự khác nhau về cách lựa chọn thêm lễ vật dâng cúng. Điều này cũng góp phần tạo nên sự đa dạng trong văn hóa dân gian Việt Nam.
Cụ thể, ở miền Nam, người ta sẽ dâng cúng thêm một số đồ chơi trẻ em. Sau khi hạ lễ sẽ những món đồ chơi đó được để lại cho bé trai chơi vừa để lấy may vừa là đồ lộc cho bé chơi. Người miền Bắc và miền Trung thì không làm như thế. Họ sẽ không dâng cúng thêm đồ chơi; mà thay vào đó, họ sẽ lì xì và chúc bé bằng những lời chúc tốt lành sau khi hạ lễ.
Cách bày trí mâm cúng lễ đầy tháng cho bé
Cách bày trí mâm lễ cúng đầy tháng cho bé trai cũng hết sức đơn giản. Gia chủ chỉ cần bày biện sao cho bắt mắt, phù hợp với không gian căn nhà của mình. Tuy nhiên, vẫn có một số điều cần lưu khí sắp mâm lễ cúng các bậc phụ huynh cần chú ý sau đây:
- Đông bình Tây quả: Câu nói này ám chỉ tới việc đặt lễ, bình hoa tươi cần đặt ở phía Đông; và lễ vật khác như quả, xôi chè thì sẽ đặt phía Tây.
- Sắp thành 2 bàn cúng lễ: Bởi vì đây là dịp bày tỏ lòng biết ơn đối với 12 Bà Mụ và 3 Đức Ông; nên cần chuẩn bị 2 bàn đồ cúng khác nhau. 1 bàn lớn dùng để bày mâm lễ dâng 12 Bà Mụ. Được đặt vị trí cao hơn và cách bàn lễ bà Mụ khoảng 10 cm là bàn nhỏ bày lễ dâng 3 Đức Ông.
- Luôn hướng ra ngoài: Bày mâm đồ cúng đặc biệt là đĩa gà luộc, đầu gà cần hướng ra phía bên ngoài.
Ngoài ra có 1 lưu ý nhỏ về vị trí đặt mâm lễ cúng dâng lên 12 Bà Mụ và 3 Đức ông. Đó là các bậc phụ huynh có thể đặt mâm cúng lễ ở giữa nhà, hướng ra phía cửa chính. Đây cũng là cách được nhiều người lựa chọn vì vừa đảm bảo không gian rộng rãi để bày biện; vừa tiện để các thành viên chụp hình kỷ niệm. Hoặc, nếu trong điều kiện cho phép, bàn cúng đầy tháng sẽ được đặt trong phòng của bé, vị trí gần với chỗ bé nằm nhất.
Nghi thức cúng đầy tháng cho bé trai
Không chỉ đơn giản quan tâm đến vấn đề “ Đầy tháng bé trai cúng chè trôi nước được không?”, nghi thức cúng cũng rất quan trọng. Các bậc phụ huynh kỹ tính trong từng bước chuẩn bị bày tỏ sự trân trọng, biết ơn và mong muốn tương lai đứa trẻ được may măn, an lành.
Sau khi bày mâm lễ cúng xong, gia chủ có thể là bố hoặc mẹ của bé trai thắp 3 nén hương, đặt bé trai ở trước án và bắt đầu khấn. Bài khấn cúng Mụ cũng rất đa dạng, câu chữ có nhiều dị bản. Một bài khấn thông thường sẽ bắt đầu bằng việc kính cẩn xưng danh từng Bà Mụ, 3 Đức Ông, thần phật.
Sau đó là ngày tháng năm thực hiện cúng, tên tuổi cụ thể của 2 vợ chồng và bé trai- thành viên mới của gia đình, địa chỉ nơi ở hiện tại của gia đình. Gia chủ trình bày lý do cúng ngày hôm này và đặc biệt bày tỏ lòng biết ơn công lao to lớn của 12 Bà Mụ và 3 Đức Ông. Cuối cùng, cầu mong các vị thần linh sẽ tiếp tục phù hộ độ trì cho bé trai sau này.
Kết luận
Như vậy, mỗi vùng miền có phong tục tập quán chuẩn bị cúng đầy tháng khác nhau. Đầy tháng bé trai cúng chè trôi nước được không? Thay vì cúng chè trôi nước, đa số các nơi sẽ chuẩn bị chè đậu trắng và đậu đỏ cho cúng đầy tháng bé trai. Hy vọng bài viết cung cấp thông tin hữu ích dành cho bạn.
